Vanzelfsprekend duurzaam ondernemen

Opdrachtgevers en klanten verwachten tegenwoordig dat hun leveranciers duurzaam ondernemen. Dat hun productieproces onze leefomgeving niet zodanig belast of uitput dat onze (klein)kinderen daar last van kunnen ondervinden. Toch zien we in de praktijk grote verschillen in de ambities van ondernemers.

Vanzelfsprekend, ook in daad?

Dat je als bedrijf duurzaam onderneemt klinkt vanzelfsprekend, in woord. Maar doen de voeten in de praktijk ook wat het hoofd belooft? Ondernemers kunnen verschillende motieven hebben om duurzaam te ondernemen. INK noemt in “Kansen voor de toekomst, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen met het INK-managementmodel” -vrij vertaald- de volgende motieven:

1. De noodzaak om aan wet- en regelgeving te voldoen.
2. Schade en claims vermijden en kosten besparen door maatregelen te treffen die risico’s verminderen.  
3. De tactiek inzetten om het bedrijfsimago te bevorderen door in PR en marketing te laten zien hoe nadelige effecten van producten of productieproces worden geminimaliseerd. 
4. De morele verplichting voelen om verantwoordelijkheid te nemen voor de samenleving en de lasten niet afwentelen op anderen en toekomstige generaties. 
5. De kans pakken om voorop te lopen en de concurrentiepositie van het bedrijf te verbeteren door flexibel in te spelen op veranderingen in de markt.
6. Duurzaam ondernemen gebruiken als inspiratiebron. Nieuwe ideeën opdoen, innoveren door buiten bekende kaders te denken.

Een minderheid van de ondernemers is intrinsiek gemotiveerd en gaat tot het gaatje. Een deel beperkt zich tot het hoogst noodzakelijke en stelt voornamelijk andere prioriteiten. Sommigen laten het op zijn beloop, wat niet getuigt van gevoel voor ontwikkelingen in de markt en toekomstvisie. Maar hoe bepaal je als ondernemer je koers?

Druk vanuit de markt is voor veel ondernemers een belangrijk signaal. Maar de meeste consumenten vragen niet zo expliciet om duurzame, milieuvriendelijke producten, terwijl het toch invloed heeft op hun aankopen. Dat blijkt uit onderstaande infographic. Voor zakelijke opdrachtgevers is dat al niet anders. Sommige opdrachtgevers vragen er niet expliciet om, andere hebben het opgenomen in hun inkoopvoorwaarden, en dat aantal groeit.  Anticiperen lijkt het devies, en niet wachten totdat de keuze op andere leveranciers valt.

Duurzaam ondernemen, veelzijdig begrip

Duurzaam ondernemen is een begrip met veel invalshoeken. Het gaat niet alleen om de fysieke leefwereld, de uitstoot van schadelijk stoffen of het verbruiken van natuurlijke hulpbronnen (grondstoffen). Het gaat ook om de manier waarop we omgaan met de mensen in onze leefwereld, omwonenden en medewerkers. Een veel gehanteerd concept is TripleP; People, Planet, Profit van John Elkington (Profit wordt door sommigen omgedoopt tot Prosperity).

Uitgangspunt is evenwicht op langere termijn tussen de effecten op medewerkers, klanten en mensen buiten het bedrijf (de maatschappij), de natuurlijke leefomgeving of het milieu en de continuïteit en het rendement van de onderneming. Een bedrijf dat mensen niet respecteert  -of erger nog- uitbuit, heeft geen bestaansrecht. Hetzelfde geldt als het grondstoffen verkwist, schadelijke stoffen uitstoot of het landschap aantast. En het bestaansrecht vervalt als het bedrijf geen rendement maakt. Een bedrijf onderneemt duurzaam als het verantwoordelijkheid neemt voor een evenwichtige balans van de drie P’s in zowel de eigen organisatie, als in de organisatie van partners in de productieketen.

Duurzaam ondernemen, maatschappelijk verantwoord ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, Corporate Social Responsibility, Triple-P, ISO26.000, et cetera. Er zijn net zoveel termen als definities van duurzaam ondernemen. We gaan hier voor het gemak uit van de omschrijving van MVO Nederland.

Achterhoek Onderneemt Duurzaam

In de Achterhoek hebben lokale ondernemersverenigingen het initiatief naar zich toegetrokken. Bedrijvenpark Ruurlo is in samenwerking met Industriële Kring Berkelland (IKB) en met steun van de gemeente en de provincie Gelderland in 2015 gestart met een beweging richting duurzaam en innovatief bedrijvenpark. De lokale ondernemersverenigingen hebben mét de ondernemers een MKB-aanpak ontwikkeld, met duurzaam en innovatief ondernemerschap als integraal vertrekpunt. De verdieping en eerste stap in de realisatie worden gezocht in energiebesparing. Dat sluit aan bij de actualiteit van de energietransitie; Achterhoek energieneutraal in 2030.

Begin 2017 is de MKB-aanpak verbreed naar alle bedrijven en instellingen in Berkelland. Daarbij gaat het om bedrijven die gevestigd zijn op de vier bedrijvenparken, de centrumondernemers en maatschappelijke instellingen. Onder de vlag van Berkelland Onderneemt Duurzaam voert IKB een programma uit dat alle ondernemers bewust moet maken van het belang en de mogelijkheden van duurzaam ondernemen en dat hen ondersteunt bij het treffen van energiemaatregelen.

Samenwerkende Industrie Kringen Achterhoek (SIKA) heeft het initiatief genomen om deze MKB-aanpak onder het motto “Achterhoek Onderneemt Duurzaam” op te schalen naar de andere gemeenten, in samenwerking met VNO-NCW Achterhoek. De lokale ondernemersnetwerken spelen een belangrijke rol bij het betrekken van de ondernemers. De gemeenten en de provincie Gelderland ondersteunen dit initiatief.

DOE-scan en MKB Energy CheckUp

In de MKB-aanpak Achterhoek worden twee instrumenten ingezet om de ondernemers te helpen bij hun eerste of vervolgstappen. De laagdrempelige MKB Energy CheckUp, die is ontwikkeld door CCS, VNO-NCW en partners. De uitgebreide Duurzaam Ondernemen en Energie Scan (DOE-scan), die is ontwikkeld door Synfprofect en DOOR Advies, in samenwerking met Achterhoek Onderneemt Duurzaam.

De scans brengen (a) de huidige situatie in kaart, (b) de kansen en mogelijkheden om de bedrijfsvoering te verbeteren en energie te besparen en (c) de opbrengsten en kosten. De ondernemer is hierdoor in staat om prioriteiten te stellen en de uitvoering in gang te zetten. De DOE-scan is daarbij gedetailleerd en diepgaand, de MKB Energy CheckUp oriënterend (klik op de links voor meer informatie).

Meer weten?

Jan Straatman is als programma-adviseur betrokken bij de ontwikkeling van de MKB-aanpak in de Achterhoek. Wilt u meer weten over duurzaam ondernemen? Neem dan contact met hem op 0570-628474 of j.straatman@balance-result.nl.