‘Verbeterde samenwerkingsvormen woningrenovatie’

Het onderzoek ‘Leren presteren; verbeterde samenwerkingsvormen voor woningrenovatie’ heeft als doelstelling: Het creëren van een toolbox voor de samenwerkingsvormen Best Value Procurement (BVP), Design, Build, Maintain (DBM) en Framework Contracting (FWC) in de projectrenovatiefasen. Hierin staan samenwerking en professionalisering centraal, met prestatieprikkels om leren en verbeteren te stimuleren en verschillende leerprincipes om beter te presteren op vastgoedwaarde, klantwaarde en proceswaarde.

Het eindresultaat van dit onderzoek is de toolbox, die is gepubliceerd in het gelijknamige boekje. Hierin komt expliciet antwoord op de volgende vragen:

• Waarom wil men innovatief samenwerken en hoe kiest men voor de best passende samenwerkingsvorm?
• Wat houden de samenwerkingsvormen in en hoe zijn deze toepasbaar?
• Welke leerprincipes kunnen leiden tot prestatie- en procesverbetering?
• Hoe kan Balance & Result Organisatie Adviseurs (B&R) woningcorporaties en marktpartijen faciliteren en begeleiden bij hun professionalisering, de standaardisatie van hun samenwerkingsvormen en bij hun lerende organisatie?

Over het algemeen is te stellen dat woningcorporaties en marktpartijen vooral procesverbetering centraal stellen. In dat opzicht verschilt de procesgang van de drie samenwerkingsvormen niet wezenlijk. Het gaat niet alleen om individueel of persoonlijk leren, maar vooral om het leren in de organisatie en in het team, waarbij over de grenzen van de eigen organisatie heen wordt gekeken.

BVP, DBM en FWC zijn uitermate geschikte samenwerkingsvormen voor de renovatie-opgave. In deze samenwerkingsvormen wordt de dialoog aangegaan en kunnen de marktpartijen hun kennis inzetten bij het ontwikkelen van optimale oplossingen.

• BVP wordt toegepast bij functionele opgaves waarbij niet de oplossing (wat) selecteert, maar de organisatie die het uitvoert (wie). De kwaliteit is daarbij belangrijker dan de prijs sec.
• Bij DBM gaat het over de horizon van een renovatieproject. Het gaat dan niet alleen over de oplevering, maar ook om het onderhoud dat gedurende een langere termijn door de geselecteerde partij wordt gerealiseerd.
• FWC is een projectoverstijgende samenwerkingsvorm. Een consortium van verschillende marktpartijen voert verschillende (deel)projecten uit, eventueel in minicompetitie. Hierbij zijn leren, continuïteit en investeren de belangrijkste elementen.

Leerprincipes en prestatieprikkels zijn bestudeerd vanuit verschillende theorieën. Leerprincipes zijn methoden en zienswijzen hoe een individu, team of organisatie kan leren om te komen tot prestatieverbetering. Leren is belangrijk om ervoor te zorgen dat in nieuwe projecten niet vanaf nul wordt begonnen. Om leren meer kracht bij te zetten en om daadwerkelijke resultaten te behalen, zullen prestatieprikkels moeten worden ingezet. Dit zijn competitieve elementen die uitdagen om tot een verhoogde prestatie te komen.
Uit de interviews en workshops met diverse partijen kwam naar voren dat men niet altijd bewust kiest voor een bepaald leerprincipe. De focus van zowel woningcorporaties als markpartijen is gericht op tijd en geld, waardoor leren minder aandacht krijgt. Paradoxaal omdat men op tijd en geld juist kan besparen door te leren. Het belang van leren wordt groter in samenwerkingsverbanden waarin partijen langdurig met elkaar samenwerken.

Uit het onderzoek (onder andere workshop met verschillende woningcorporaties en marktpartijen over leren presteren) komt naar voren dat de volgende theorieën het meeste aanspreken:

• Weten hoe er wordt geleerd in het projectteam en in de organisatie kan in kaart worden gebracht middels de leervoorkeuren (Ruijters & Simons, 2006).
• Het spindiagram ‘diagnose teamleer-gedragingen’ (Edmonson & Savelsbergh, 2010) in combinatie met de denkhoeden (Bono, 2013) geven het team en de organisatie inzicht in de manieren waarop geleerd kan worden.
• Dit wordt bekrachtigd door het leren samenwerken (Kaats & Opheij, 2014).

De genoemde leerprincipes spreken de workshop-deelnemers aan omdat zij leerstijlen willen achterhalen om daarop in te kunnen spelen en om te kunnen toetsen en sturen op procesverbetering. Deze kunnen extra kracht krijgen in de verschillende fasen van renovatieprojecten door in een vroeg stadium helder te hebben hoe ieders kwaliteiten (zowel individueel als collectief) ingezet kunnen worden. Doordat elk individu leert in een samenwerkingsverband wordt het team versterkt met meer kennis en drang om beter te worden, met als gevolg dat ook in de organisatie procesverbetering optreedt.

Door middel van prestatieprikkels worden projectleden getriggerd om te blijven verbeteren en presteren gedurende het hele project om zodoende een betere score te halen bij de verwerving van vervolgprojecten. Bij BVP zullen de leerprincipes zich vooral richten op het selecteren van de juiste marktpartijen. DBM richt zich vooral op de prestatieprikkels omtrent de levensduurkosten van het project. FWC is vooral krachtig door de meerjarige samenwerking; door de continuïteit kan leren een vaste borging krijgen. Hoe beter kan worden ingespeeld op de situatie, hoe succesvoller de gewenste prestaties gerealiseerd kunnen worden.

B&R zal als onafhankelijke adviseur het ‘Praktijknetwerk Betaalbaar³ Renoveren’ opstarten. In dit programma wordt de toolbox (via een website) verder gevuld met ingebrachte inzichten en hulpmiddelen van deelnemers aan dit programma. De toolbox zal de leidraad zijn van het programma. In daadwerkelijk te realiseren pilotprojecten zal men kunnen ervaren hoe de toolbox met de samenwerkingsvormen, leerprincipes en prestatieprikkels toegepast kunnen worden. Dit programma inclusief de toolbox zal worden opgezet volgens het halen-en-brengen-principe.

B&R zal ronde-tafelsessies organiseren voor team- en projectleiders over de samenwerkingsvormen, leerprincipes en prestatieprikkels. Doel hiervan is het enthousiasmeren van organisaties die erover denken om te starten met innovatief samenwerken.

Wilt u uw inspiratie en zoektocht delen of bent u op zoek naar een adviseur die samen met u en uw organisatie met project- en procesverbetering aan de slag gaat? Bel 0570-628474 of neem contact op met Paul Kuijpers.